Tiếng Anh theo dòng thời sự (4): Cách ly hay cô lập?

Hôm trước tôi có viết bài về phong tỏa và cách ly, trong đó có nói đến hai cách dịch từ "cách ly" sang tiếng Anh là (1) isolate (isolation nếu là danh từ), và (2) quarantine (danh từ với động từ giống nhau). Tôi cũng viết rằng rằng hai từ này đồng nghĩa với nhau; muốn dùng từ nào cũng được.

Nói như thế không phải là sai vì người thường, không có chuyên môn về dich tễ học như tôi thì thấy cách ly nào cũng là cách ly. Tức là là tránh đi đến đám đông và cũng tránh gặp người khác. Các nhà báo ở Việt Nam có vẻ cũng thế, chỉ dùng từ cách ly chứ không mấy khi thấy dùng từ cô lập.

Nhưng hôm nay đọc báo mới thấy hai từ này thực ra là có khác biệt. Nói ngắn gọn, cách ly là dành cho người chưa bị xác định là có bệnh nhưng có khả năng đã bị phơi nhiễm. Ví dụ như khi biết có ca thứ 17 bị bệnh thì ngay lập tức toàn bộ khu vực quanh nhà cô ta đều bị cách ly, dù chưa biết những người ở trong đó có bị nhiễm hay chưa. Còn "cô lập" là dành cho những người biết chắc chắn là có bệnh. Vì họ có bệnh nên phải cô lập họ lại, không cho đi lung tung để không lây bệnh cho người khác. Ví dụ như ca thứ 17 lẽ ra phải bị cô lập ngay từ khi mới về đến sân bay, vì cô ấy đã biết mình bị bệnh từ khi ở nước ngoài.

Well, nghe giải thích xong rồi thì có thể bạn sẽ thấy thật ra cũng giống nhau thôi; cũng là khoanh vùng lại hạn chế tiếp xúc với người khác để không làm dịch bệnh lây lan. Nhưng đối với dịch tễ học thì hai từ này rõ ràng là rất khác nhau. Và khi đang có đại dịch như hiện nay thì rõ ràng đọc báo phải phân biệt rõ trường hợp nào là cô lập mà trường hợp nào là cách ly, phải không các bạn.

Vâng vậy thì cô lập trong tiếng Anh là isolation/isolate, còn cách ly trong tiếng Anh là quarantine. Xin nhớ dùm các bạn nhé.

Nhân tiện, từ quarantine còn có nghĩa là kiểm dịch. Ví dụ khi bạn muốn nhập một số thực vật hoặc động vật sống vào nước khác thì hàng hóa của bạn sẽ được giữ lại để kiểm dịch trước khi cho các bạn mang về nhà.
------
Sau đây là một số ví dụ từ báo chí hôm nay

1. Sen. Ted Cruz and Rep. Paul Gosar will self-quarantine after interacting with individual with coronavirus (CNN March 9th 2020) - Thượng nghị sĩ Ted Cruz và Dân biểu Paul Gosar sẽ tự cách ly sau khi tương tác với cá nhân nhiễm coronavirus.

2. Northern Italy quarantines 16 million people (BBC March 8th 2020) - Bắc Italia cách ly 16 triệu người.

3. Coronavirus: Should I self-isolate and how do I do it? (BBC March 6th 2020) - Lưu ý bài này dùng từ self-isolate với nghĩa "tự cách ly" chứ không phải là "tự cô lập", vì nội dung bài nói về những người nghi đã phơi nhiễm chứ không phải là những người đã xác định có bệnh. Chứng tỏ ngay cả người Anh cũng không phân biệt hai từ này, trừ trường hợp đó là một nhà dịch tễ học

Cuối cùng, ai muốn phân biệt rõ nghĩa hai từ này thì đọc ở dưới đây nè. Đọc mà không hiểu thì chép bỏ vô Google Translate app cho nó dịch cho thì sẽ hiểu hết. Chép từ trang chuyên môn đấy chứ không phải vừa đâu, hi hi...

Link: https://www.hhs.gov/…/what-is-the-difference-bet…/index.html

4. What is the difference between isolation and quarantine?

Isolation and quarantine are public health practices used to stop or limit the spread of disease.
Isolation is used to separate ill persons who have a communicable disease from those who are healthy. Isolation restricts the movement of ill persons to help stop the spread of certain diseases. For example, hospitals use isolation for patients with infectious tuberculosis.

Quarantine is used to separate and restrict the movement of well persons who may have been exposed to a communicable disease to see if they become ill. These people may have been exposed to a disease and do not know it, or they may have the disease but do not show symptoms. Quarantine can also help limit the spread of communicable disease.

Vậy nhé. Chúc các bạn học tốt trong mùa đại dịch (thay vì ngồi than trời trách đất). Và đừng quên rửa tay thường xuyên. Don't forget to wash your hands regularly.

Hẹn gặp lại các bạn trong bài tới.